Ο υπογνάθιος αδένας είναι ο δεύτερος σε μέγεθος κύριος σιελογόνος αδένας. Βρίσκεται ανατομικά κάτω από το οστό της κάτω γνάθου, ένας σε κάθε πλευρά. Έχει ως λειτουργία την παραγωγή σάλιου το οποίο παροχετεύεται στο στόμα μέσω ενός πόρου που βρίσκεται στο έδαφος του στόματος και καταλήγει κάτω από την κορυφή της γλώσσας.
Ορισμένες φορές μπορεί να δημιουργηθεί φλεγμονή του αδένα εξαιτίας ιογενών και μικροβιακών λοιμώξεων η οποία προκαλεί διόγκωση και πόνο. Το σημείο όπου βρίσκεται ο αδένας μπορεί να είναι ευαίσθητο και θερμό κατά την ψηλάφηση. Αυτές οι φλεγμονές μπορούν να αντιμετωπιστούν με χορήγηση αντιβιοτικών, ίσως και ενδοφλεβίως κάποιες φορές μετά από εισαγωγή σε κλινική. Σπάνια μπορεί να σχηματιστεί απόστημα το οποίο απαιτεί παροχέτευση, συνήθως υπό γενική αναισθησία. Στις περιπτώσεις που οι φλεγμονές είναι συχνές έχει ένδειξη η χειρουργική αφαίρεση του αδένα.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο αδένας διογκώνεται μετά από γεύμα και επανέρχεται στα φυσιολογικά κάποιες ώρες αργότερα. Αυτό κυρίως οφείλεται σε μερική απόφραξη του πόρου του υπογναθίου αδένα που δυσχεραίνει την παροχέτευση σάλιου και έχει ως επακόλουθο την παραμονή του σάλιου εντός του αδένα. Η απόφραξη μπορεί να οφείλεται σε οξεία φλεγμονή του τοιχώματος του πόρου ή σε ύπαρξη ουλώδους ιστού εξαιτίας των συχνών φλεγμονών ή σε λιθίαση.
Σε περιπτώσεις λιθίασης και αναλόγως με το μέγεθος και την ακριβή θέση του λίθου εντός του πόρου, μπορεί να γίνει σιαλενδοσκόπηση με τη δυνατότητα αφαίρεσης του λίθου. Η σιαλενδοσκόπηση περιλαμβάνει την είσοδο ενός πολύ λεπτού ενδοσκοπίου εντός του πόρου του υπογναθίου αδένα, τον εντοπισμό του λίθου και την αφαίρεση με ειδικά εργαλεία.
Σπάνια μπορεί να εμφανιστεί όγκος εντός του υπογναθίου αδένα. Σε τέτοιες περιπτώσεις γίνεται διερεύνηση με υπερηχογράφημα τραχήλου, FNA (Fine Needle Aspiration) και απεικονιστικός έλεγχος με Μαγνητική ή Αξονική Τομογραφία. Όταν η FNA δεν οδηγεί σε σαφές αποτέλεσμα, μπορεί να απαιτηθεί βιοψία με μεγαλύτερη βελόνα που ονομάζεται Core Biopsy. Σε περιπτώσεις όγκων συστήνεται η χειρουργική αφαίρεση του υπογναθίου αδένα για τον αποκλεισμό πιθανότητας για κακοήθεια.
